Gần đây, tình trạng rau tăng giá tại các siêu thị và cửa hàng trở thành đề tài bàn tán trong dư luận.

Điều này không chỉ đáng lo ngại với chủ nhà hàng/quán ăn, người tiêu dùng, mà cả nông dân cũng như công ty nông nghiệp sản xuất các mặt hàng từ nông sản.

Trong bài viết này, Mintoku Work sẽ giải thích thực trạng rau tăng giá, nguyên nhân và cách ứng phó.

Giá rau củ quả tại Nhật đang tăng mạnh

Thực trạng giá rau tăng cao ở Nhật

Giá rau đã bắt đầu tăng vọt kể từ cuối năm ngoái. Trong tuần từ ngày 23 đến ngày 25 tháng 12 năm 2024, giá của 8 loại rau chính (bao gồm bắp cải và hành lá), đều ở mức từ 117% đến 336% so với giá trung bình trong năm.

Bắp cải đặc biệt đắt đỏ, ở mức 453 Yên (1 kg), cao hơn 336% so với giá trung bình và là mức giá cao nhất kể từ tháng 2 năm 2018.

Theo Bộ Nông, Lâm, Thủy sản (農林水産省), những quả to có thể có giá 1.000 Yên mỗi quả tại các siêu thị ở Tokyo. Các loại rau khác cũng có giá cao bao gồm rau diếp (tăng 238%) và cải thảo (tăng 195%).

Vấn đề giá rau tăng cao ở Nhật không phải mới. Theo công bố giá rau vào ngày 12/02/2025, giá trung bình của bắp cải và cải thảo tại các siêu thị và các cửa hàng khác cao gấp khoảng 2,5 lần giá trung bình của cả hai loại và vẫn ở mức cao.

Trong đó, giá bắp cải Nhật Bản là 400 Yên/kg, còn giá bắp cải Trung Quốc là 356 Yên/kg.

Nguyên nhân khiến giá rau tăng cao ở Nhật

3 lý do chính khiến giá rau tăng ở Nhật là:

Thời tiết xấu/khắc nghiệt

Thời tiết xấu (quá nhiều nắng hoặc quá nhiều mưa, quá nóng hoặc quá lạnh) đều có thể cản trở sự phát triển bình thường của rau củ, gây giảm năng suất, khiến nguồn cung không đủ đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng trên thị trường. 

Ví dụ, thời tiết mưa kéo dài làm cản trở việc quang hợp, và gây ra những tác động bất lợi như:

• Cây phát triển chậm vì không sản xuất đủ chất hữu cơ cần thiết cho sự phát triển;
• Thân và lá cây phát triển kém mạnh mẽ hơn;
• Dù cây phát triển, thân, lá và thịt lá vẫn yếu;
• Khả năng chống mầm bệnh bị giảm.

Hoạt động nông nghiệp trồng trọt ở Nhật

Mặt khác, nếu thời tiết nắng kéo dài, sự phát triển của cây sẽ bị cản trở do thiếu nước và ánh sáng mặt trời.

Các vấn đề cụ thể do nhiệt độ quá cao gây ra bao gồm nảy mầm kém, héo, cháy lá và đậu quả kém do nhiệt độ cao và đất khô. Thời tiết lạnh giá có thể khiến cây trồng bị đóng băng và bị đè bẹp do tuyết tích tụ.

Ngoài ra, biến đổi khí hậu do nóng lên toàn cầu, nhiệt độ cao gây ra thiệt hại, và sự thay đổi đất canh tác, cũng gây khó khăn cho việc trồng cây. 

Thảm họa

Vì Nhật Bản nằm dọc theo vành đai lửa Thái Bình Dương, nên hàng năm, quốc đảo phải gánh chịu nhiều thiên tai như động đất, sóng thần, núi lửa phun trào,… 

Điều này làm giảm sản lượng rau, dẫn đến giá cả tăng cao. Đặc biệt, bão hay gió mạnh khiến cây trồng va chạm vào nhau, khiến cây bị hư hại hoặc bị thổi bay. Những trận mưa lớn kèm theo bão cũng có thể gây ra tình trạng ẩm ướt đất quá mức, làm cây trồng khó sống được.

Chi phí vận chuyển tăng

Một trong những nguyên nhân khác làm tăng giá rau là chi phí vận chuyển tăng (ví dụ: giá xăng tăng hay dịch vụ vận tải tăng).

Ngoài ra, gần đây, hoạt động hậu cần sản phẩm nông nghiệp đang gặp nhiều rào cản, như chi phí hậu cần cao hơn đối với những lô hàng nhỏ, số lượng địa điểm dỡ hàng đã giảm.

Nếu có vấn đề bất khả kháng xảy ra, như bão hoặc tai nạn, người nông dân sẽ không thể vận chuyển hàng hóa.

Thu hoạch trái cây

Những khó khăn của nông dân khi giá rau tăng cao

Doanh thu giảm

Rau củ tăng giá khiến người tiêu dùng hạn chế chi tiêu hơn cho các mặt hàng giá cao, và có thể chuyển sang mua loại rau củ khác, hoặc mua sắm vào thời điểm khác.

Không chỉ các hộ gia đình, mà ngay cả nhà hàng, doanh nghiệp cũng có xu hướng mua sắm như vậy. Kết quả là dù giá rau tăng mạnh, nhưng doanh số bán giảm, khiến lợi nhuận của người nông dân bị ảnh hưởng.

Chi phí sản xuất rau tăng

Nhiều khoản chi phí sản xuất rau như phân bón, nhiên liệu,… tăng lên. Tuy nhiên, nông dân không thể ngay lập tức tăng giá bán để bù đắp cho sự gia tăng chi phí.

Theo Bộ Nông, Lâm và Thủy sản, chỉ số giá nông sản tính đến tháng 2 năm 2023 tăng 108,3, – chậm hơn so với chỉ số giá vật tư sản xuất nông nghiệp tăng 121,9.

Trong khi giá vật tư sản xuất tiếp tục tăng do giá thức ăn chăn nuôi và phân bón tăng, thì mức tăng này không được truyền tải suôn sẻ sang giá nông sản. Nhiều nông dân đang tự giảm lợi nhuận để ngăn giá cả tăng.

Để ổn định quản lý, sản xuất và cung ứng nông nghiệp, thách thức đặt ra là làm thế nào để phản ánh chi phí sản xuất vào giá cả kịp thời.

Các phương pháp tiết kiệm tiền mua rau

• Đi siêu thị vào các khung giờ giảm giá, mua những mặt hàng rau gần hết hạn (nhưng nên lưu ý tiêu thụ hết trước khi chúng hết hạn), rau giảm giá.
• Mua số lượng rau đủ dùng cho 1 – 2 tuần.
• Tranh thủ mua sắm vào các đợt diễn ra chương trình giảm giá.
• Mua rau củ đông lạnh (vì đã được gọt vỏ, chế biến sẵn nên sẽ giúp tiết kiệm công sức nấu nướng).
• Mua rau củ trực tiếp từ nông dân sẽ rẻ hơn siêu thị hay các cửa hàng.

Lời kết

Có nhiều nguyên nhân khiến giá rau tăng cao như thời tiết xấu, thảm họa, chi phí vận chuyển tăng,… Đây thường là những nguyên nhân mà người nông dân không thể kiểm soát, dẫn đến giá rau tăng.

Ở góc độ người tiêu dùng, bạn có thể tiết kiệm chi phí mua rau bằng cách đi siêu thị vào khung giờ giảm giá, mua rau củ trực tiếp từ nông dân,…

Hy vọng với những thông tin mà Mintoku Work cung cấp, các bạn sẽ ứng phó được với thực trạng giá rau tăng cao như hiện nay.