Không chỉ phim ảnh, mà ngay cả trong cuộc sống đời thường, người Nhật luôn có thói quen sử dụng hậu tố cùng với tên gọi của người khác. 4 hậu tố “San”, “Chan”, “Kun”, “Sama” rất thường gặp.

Nhưng nếu sử dụng không đúng cách, bạn có thể bị đánh giá là bất lịch sự, thất lễ, và tạo ấn tượng xấu trong mắt người xung quanh.

Vì vậy, hãy cùng Mintoku Work tìm hiểu về ý nghĩa, cũng như cách sử dụng hậu tố chính xác nhé!

Việc thêm hậu tố sau tên được xem như văn hóa giao tiếp của người Nhật

Hậu tố là gì?

Hậu tố (接尾辞) là phần đính kèm vào cuối một từ gốc, và không được xem là từ ngữ. 4 hậu tố chính trong tiếng Nhật bao gồm: “San” (さん), “Chan” (ちゃん), “Kun” (くん), và “Sama” (さま).

Chúng thường được đặt sau tên người, như một cách thể hiện sự tôn trọng với đối phương trong bối cảnh trang trọng, hoặc tăng tính lịch sự.

Mặt khác, người Nhật xem việc thêm hậu tố sau tên gọi là lễ nghi tối thiểu khi giao tiếp. Tùy vào độ tuổi, địa vị,… của mỗi người, cần lựa chọn hậu tố phù hợp. 

Giải thích San, Chan, Kun, Sama

San (さん) là gì?

Phổ biến nhất trong số 4 hậu tố, San (さん) có thể dùng trong hầu hết trường hợp, cho cả nam và nữ, độ tuổi trưởng thành, trung niên, già, người mới gặp lần đầu, cấp trên/cấp dưới,…

Ví dụ: Yamada-san, Suzuki-san,… Ngoài ra, hậu tố “San” có thể đứng sau tên công ty, hoặc danh từ chỉ nghề nghiệp để gọi/đề cập đến người làm công việc đó, như:

• カレー屋さん (kareya-san): Chú bán cà ri
• 本屋さん (honya-san): Người bán sách
• 花屋さん (hanaya-san): Cô bán hoa

Chan (ちゃん) là gì?

Người ta thường sử dụng hậu tố Chan (ちゃん) với những bé gái hoặc phái nữ trẻ tuổi, vì nó mang nghĩa là dễ thương, bé nhỏ,… Ví dụ: Aori-chan, Yuki-chan,…

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể dùng hậu tố này sau tên gọi bạn bè, những người có mối quan hệ thân thiết (như người yêu, bạn thân), người nhỏ tuổi hơn hoặc kể cả với con vật mà bạn yêu thương.

Khi dùng gọi tên động vật, mọi người hay nói Wan-chan (chó), Neko-chan (mèo), Usagi – chan (thỏ).

Chan là cách gọi dễ thương với các bé gái

Kun (くん) là gì?

Tương tự như cách gọi thân mật “Chan”, Kun (くん) chỉ bé trai, nam giới nhỏ tuổi hơn. Trường hợp sử dụng Kun thường gặp nhất là cô giáo gọi tên nam sinh hoặc bạn bè cùng lớp gọi tên một bạn nam nào đó. Ví dụ: Yamamoto-kun, Yuri-kun,…

Sama (さま) là gì?

Trong số 4 hậu tố chính, Sama (さま) là hậu tố lịch sự và trang trọng nhất, thể sự kính trọng hoặc ngưỡng mộ rất lớn của người nói dành cho đối phương. 

Nghĩa của hậu tố này là “ngài”, và được dùng phổ biến khi soạn thảo thư điện tử dành cho người có cấp bậc cao nhưng không thân thiết như: đối tác, cấp trên, hoặc người chưa từng gặp. 

Mặt khác, trong các buổi hội nghị, diễn thuyết trước đám đông, người nói cũng có thể gọi khán giả là mina-sama (quý vị); Hoặc khi giao tiếp với khách hàng, việc dùng okyaku-sama (quý khách) giúp bày tỏ lòng trân quý, kính trọng hơn nữa. 

Sama không chỉ được dùng với người, mà cả các vị thần, thiên hoàng. Trong trường hợp muốn thay thế Sama, người ta dùng “Chama”.

Những lưu ý khi sử dụng hậu tố sau tên

Trường hợp ngoại lệ với “San”

Dù rất phổ biến, nhưng nếu không cân nhắc đến mức độ gần gũi của mối quan hệ, việc dùng hậu tố “San” có thể bị xem là thất lễ.

Một số trường hợp trang trọng như gọi tên đối tác, viết email cho người không thân thiết,… người Nhật sẽ không dùng “San” sau tên đối phương. 

Tùy mức độ thân thiết, bạn nên lựa chọn hậu tố phù hợp

Cẩn thận khi dùng hậu tố với người lớn tuổi

Đối với những người lớn hơn bạn nhiều tuổi, hậu tố “Chama” có thể dùng thay cho “Sama”, nhưng tuyệt đối không nên dùng “Chan”.

Và không dùng “Kun” với người vừa lớn tuổi hơn vừa có địa vị cao hơn (trừ khi có mối quan hệ thân thiết).

Một số hậu tố không thể thêm sau tên của chính mình

Việc tự thêm hậu tố “San” và “Sama” sau tên của chính mình bị coi là thô lỗ hoặc không biết tế nhị.

Phân biệt giữa “sama” và “dono”

Ngoài “Sama”, một kính ngữ khác được dùng với tên riêng là “Dono” (殿), mang nghĩa gốc là “lãnh chúa” nên nhiều người cho rằng cách diễn đạt này tôn trọng hơn.

Trước đây, “Dono” xuất hiện sau tên người nhận giải thưởng được đề trên các văn bản chính thức của cơ quan chính phủ, công ty, và trên bằng khen.

Nhưng trong những năm gần đây, hậu tố “Dono” dần được chuyển sang dùng cho những người có cấp bậc thấp hơn hoặc ngang bằng. Vì vậy, nó không còn phù hợp khi sử dụng trong các tài liệu do một tổ chức phát hành và gửi ra ngoài.

Lời kết

“San”, “Chan”, “Kun”, “Sama” chỉ là 4 hậu tố phổ biến, trong rất nhiều hậu tố khác mà người Nhật có thể sử dụng khi xưng hô với một cá nhân, tổ chức hoặc nhóm.

Điều quan trọng nhất của việc sử dụng hậu tố sau tên là xác định rõ mức độ thân thiết để lựa chọn hậu tố phù hợp. Tránh dùng hậu tố “San”, “Sama” sau tên mình, vì nó thể hiện sự thô lỗ.