การสัมภาษณ์งานถือเป็นขั้นตอนที่สำคัญที่สุด เพราะเป็นรอบที่จะตัดสินว่าคุณจะ “ผ่าน” หรือ “ไม่ผ่าน” การคัดเลือก อย่างไรก็ตาม การสัมภาษณ์งานกับบริษัทญี่ปุ่นมักจะมีกฎเกณฑ์และข้อควรระวังมากมายในเรื่องมารยาท ทำให้ชาวต่างชาติหรือนักศึกษาจบใหม่หลายคนรู้สึกว่าขั้นตอนนี้เป็นเรื่องยาก

เพื่อหลีกเลี่ยงการ “เสียคะแนน” หรือนายจ้างประเมินต่ำกว่าความสามารถ โปรดอ้างอิงแนวทางการปฏิบัติแบบ “พื้นฐาน” ต่อไปนี้ในระหว่างการสัมภาษณ์ ความประทับใจแรกถือว่าสำคัญอย่างยิ่ง หากเตรียมตัวอย่างดี โอกาสที่ผ่านสัมภาษณ์ก็มีถึง 80% แล้ว

ก่อนเข้าห้องสัมภาษณ์

นายจ้างไม่ได้ประเมินเพียงแค่ในห้องสัมภาษณ์แบบตัวต่อตัวเท่านั้น แต่ยังใส่ใจถึงท่าทางเล็ก ๆ น้อย ๆ ตั้งแต่ตอนรอสัมภาษณ์ด้วย ดังนั้น ตั้งแต่วินาทีที่เดินทางมาถึงบริษัท ควรแต่งกายสุภาพ ให้ความสำคัญกับบุคลิกภาพ การโค้งคำนับ และการสื่อสารอยู่เสมอ

ขั้นตอนที่ 1: ที่แผนกต้อนรับ

เมื่อมาถึงบริษัท ให้ไปที่แผนกต้อนรับก่อน แจ้ง ชื่อ มหาวิทยาลัย เหตุผลที่มายังบริษัท และชื่อบุคคลที่ต้องการเข้าพบ

ขั้นตอนที่ 2: รอคิวสัมภาษณ์

ระหว่างรอคิวสัมภาษณ์ ควรสังเกตสภาพแวดล้อมรอบตัว หลีกเลี่ยงการพูดเสียงดัง การสร้างเสียงรบกวน หรือการเล่นโทรศัพท์มือถือ วิธีที่ดีที่สุดคือ ตั้งค่าโทรศัพท์ให้เป็นโหมดห้ามรบกวน หรือปิดเครื่องไปเลย

การไปสัมภาษณ์มักทำให้เกิดความเครียด ความประหม่า ดังนั้นควรเผื่อเวลาเดินทางและมาถึงบริษัท ก่อนเวลาสัมภาษณ์ประมาณ 10–15 นาที เพื่อให้มีเวลาตั้งสติและทำใจให้สงบก่อนเริ่มสัมภาษณ์

การเข้าห้องสัมภาษณ์

ขั้นตอนที่ 1: เคาะประตู

เมื่อถึงเวลาสัมภาษณ์ ให้เดินไปที่ประตูและเคาะ 3 ครั้ง
ในวัฒนธรรมของญี่ปุ่น การเคาะประตู 2 ครั้งใช้เพื่อตรวจสอบห้องน้ำ แต่การเคาะ 3 ครั้งคือการขออนุญาตเข้าห้อง

ข้อควรระวังคือควรเคาะครั้งละ 1 เสียงชัด ๆ ไม่เร็วเกินไป และไม่ควรเคาะแรงเกินไป เพราะอาจทำให้ดูเสียมารยาทได้

ขั้นตอนที่ 2: เข้าไปในห้อง

หลังจากเคาะประตู กรุณารอสักครู่จนกว่าจะได้ยินเสียง “どうぞ” (เชิญครับ/ค่ะ) จากนั้นให้เปิดประตูอย่างเบามือ เดินเข้าไปพร้อมกล่าวว่า “失礼いたします” (ขออนุญาตครับ/ค่ะ) พร้อมสบตากับผู้สัมภาษณ์

ขั้นตอนที่ 3: ปิดประตู

ไม่ควรหันหลังให้ผู้สัมภาษณ์ตอนปิดประตู หลังจากเข้าห้องแล้วให้หันตัวเล็กน้อยไปทางประตู แล้วปิดเบา ๆ โดยไม่ทำให้เกิดเสียงดัง

การทักทายและระหว่างสัมภาษณ์

ขั้นตอนที่ 1: การทักทาย

หลังปิดประตูแล้ว ให้ยืนตรงหันหน้าไปทางผู้สัมภาษณ์ พร้อมกล่าวว่า “本日はよろしくお願いいたします” (วันนี้ฝากขอฝากเนื้อฝากตัวด้วยครับ/ค่ะ) พร้อมโค้งคำนับประมาณ 45 องศา ค้างไว้ 1 วินาที
หากมีผู้สัมภาษณ์ 2-3 คน ให้โค้งคำนับกับคนที่นั่งตรงกลาง

ขั้นตอนที่ 2: แนะนำตัวเอง

จากนั้นให้เดินไปที่เก้าอี้ด้านหน้า หยุดยืนอยู่ด้านซ้ายของเก้าอี้ ผู้สัมภาษณ์อาจเชิญให้แนะนำตัว เช่น “กรุณาบอกชื่อและมหาวิทยาลัยของคุณ” หรือคุณสามารถแนะนำตัวเองก่อนได้ เช่น:

「××××大学の○○○○です。よろしくお願いいたします。」
(ผม/ดิฉันชื่อ ○○○○ จากมหาวิทยาลัย XXXX ฝากเนื้อฝากตัวด้วยครับ/ค่ะ)

จากนั้นให้โค้งคำนับอีกครั้งที่มุม 45 องศา และค้างไว้ประมาณ 1 วินาที

ขั้นตอนที่ 3: การนั่งลง

เมื่อผู้สัมภาษณ์กล่าวว่า “どうぞお座りください” (เชิญนั่งครับ/ค่ะ) จึงสามารถนั่งได้ แต่ก่อนนั่ง อย่าลืมพูดว่า ”はい、失礼いたします” (ขออนุญาตครับ/ค่ะ) พร้อมกับโค้งเล็กน้อยประมาณ 15 องศา ก่อนที่จะนั่ง

ขั้นตอนที่ 4: ท่าทางการนั่งระหว่างสัมภาษณ์

การสัมภาษณ์ในญี่ปุ่นมักให้ความสำคัญกับความเรียบร้อยและกิริยา ดังนั้นขณะนั่งควรระวังสิ่งต่อไปนี้

นั่งหลังตรง ไม่งอหลัง

นั่งเพียงประมาณ 2 ใน 3 ของเก้าอี้

ไม่ควรพิงพนักหลัง

ห้ามนั่งกอดอก แหงนไหล่ โยกตัว หรือเหยียดขาไปข้างหน้า (สิ่งเหล่านี้มักถูกมองว่าไม่สุภาพ)

ผู้หญิงควรนั่งชิดเข่าเข้าให้เรียบร้อย

วางกระเป๋าไว้ที่พื้นข้างเก้าอี้ เพื่อหยิบสมุดและปากกาออกมาเตรียมจดได้สะดวก

เสื้อสูทหรือแจ็คเก็ตควรวางบนตักหรือพาดไว้อย่างเรียบร้อย

มีการสบตาบ่อยๆกับผู้สัมภาษณ์ และยิ้มอย่างเป็นธรรมชาติ

ผู้ชาย: วางมือเบา ๆ กำหลวม ๆ ไว้บนเข่าด้านข้าง  ผู้หญิง: วางมือซ้อนกันเบา ๆ บนต้นขา

การออกจากห้องสัมภาษณ์

หากไม่มีคำถามเพิ่มเติมโดยทั่วไป ผู้สมัครไม่ควรเป็นฝ่ายยุติการสัมภาษณ์เอง แต่ควรรอให้ผู้สัมภาษณ์เป็นฝ่ายส่งสัญญาณ เช่น นายจ้างจะพูดว่า “本日の面接は以上です。本日はありがとうございました。” (การสัมภาษณ์วันนี้สิ้นสุดเพียงเท่านี้ ขอบคุณมากครับ/ค่ะ)

ในขั้นตอนนี้ โปรดปฏิบัติตามขั้นตอนดังต่อไปนี้

ขั้นตอนที่ 1: กล่าวขอบคุณพร้อมโค้งคำนับ

นั่งอยู่ในเก้าอี้พร้อมกล่าวคำขอบคุณว่า “本日はありがとうございました” (ขอบคุณมากครับ/ค่ะสำหรับวันนี้) และโค้งคำนับ หลังจากนั้น ยืนขึ้นแล้วย้ายไปข้างเก้าอี้ จากนั้นกล่าวคำขอบคุณอีกครั้ง และโค้งคำนับ

โปรดระวังว่าควรกล่าวคำทักทายหรือคำขอบคุณ “ก่อน” แล้วจึงโค้งคำนับ ไม่ควรพูดพร้อมกับการโค้งคำนับ

ขั้นตอนที่ 2: ออกจากห้อง

เดินไปที่ประตูอย่างเรียบร้อย เมื่อถึงประตู ให้หันกลับไปทางผู้สัมภาษณ์และพูดว่า “失礼します” (ขออนุญาตครับ/ค่ะ) พร้อมกับโค้งเล็กน้อยและสบตากับผู้สัมภาษณ์  แล้วให้เปลี่ยนทิศทางเล็กน้อย (อย่าหันหลังให้ผู้สัมภาษณ์) แล้วค่อยๆ เปิดประตูออกไป ปิดประตูอย่างเบาๆ และระมัดระวังอย่าให้เกิดเสียงดัง

ข้อสรุปผลตัดสินสุดท้าย

สิ่งที่กล่าวมาข้างต้นคือ คู่มือการปฏิบัติตนอย่างละเอียดในการเข้าสัมภาษณ์งานในญี่ปุ่น
แน่นอนว่า ในบางสถานการณ์หรือขึ้นอยู่กับบุคคล อาจไม่จำเป็นต้องปฏิบัติตามทุกขั้นตอนอย่างเคร่งครัด แต่สิ่งที่ควรทำเสมอคือ การเคาะประตู การกล่าวทักทาย และการแสดงมารยาทขณะออกจากห้อง เพราะสิ่งเหล่านี้เป็นสัญลักษณ์ที่ชี้ให้เห็นถึงความสามารถในการปรับตัวเข้ากับวัฒนธรรมญี่ปุ่น และช่วยเพิ่มโอกาสในการผ่านการสัมภาษณ์ได้มากขึ้น